Wycena przedsiębiorstw

Podejście dochodowe

Określenie wartości przedsiębiorstwa w ujęciu dochodowym oznacza prognozę przyszłych dochodów. Mówiąc krótko, wartość firmy to wartość przyszłych dochodów na dzień dokonania wyceny. Jest to bardzo praktyczne metoda, która daje wyniki najbardziej zbliżone do realnej wartości przedsiębiorstwa. Jedyną trudnością może być oszacowanie przyszłych dochodów firmy. Główną bazą do przeprowadzenia wyceny są rzetelne dane uzyskane z dokładnej analizy źródeł.

 

Podejście majątkowe

Podejście majątkowe wyceny przedsiębiorstw opiera się na posiadanych zasobach majątkowych. W tym przypadku wartość firmy ustalana jest jako sumaryczna wartość posiadanych aktywów pomniejszona o kwotę wszystkich zobowiązań.

 

Podejście porównawcze

Podejście porównawcze pozwala na wykonanie szacunkowej wyceny przedsiębiorstwa na postawie porównania z innymi podmiotami o podobnym profilu działalności. Podstawą jest wybór firm porównywalnych oraz mierników porównawczych. Należą one do tego samego sektora rynku. Do porównania wybierane są jednostki, które upubliczniają swoje dane finansowe . Zaletą tego podejścia jest jego prostota oraz oparcie na rzeczywistych danych rynkowych np. rachunki wyników, bilans, rachunek przepływów pieniężnych.

 

Rozliczenie spółki cywilnej w związku wystąpieniem jednego ze wspólników

          Za ustawową podstawę prawną dla rozliczenia majątkowego ze wspólnikiem spółki cywilnej należy przyjąć art. 871 kodeksu cywilnego.
„§ 1. Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia – wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.
§ 2. Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki”.
          W rozumieniu art. 871 § 1 KC wspólnik, który występuje ze spółki ma roszczenie o dokonanie rozliczenia jego wkładu. Ustawa wyraźnie określa, że rzeczy, które wniósł do spółki do używania wspólnikowi zwraca się w naturze w takim stanie w jakim znajdują się w chwili zwrotu, czyli bez względu na zmianę ich wartości. Dodatkowo wspólnikowi zwraca się równowartość innych wkładów, która została zapisana w umowie spółki. Należy przez to rozumieć wartość rzeczy wniesionych na własność, bądź wartość wkładów pieniężnych. Jeżeli jednak w umowie nie oznaczono wartości tych wkładów, zwrotowi podlega wartość taka, jaką wkład miał w chwili jego wniesienia. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej nie uwzględnia się zmiany wartości rzeczy, czy innego wkładu. Nie podlega natomiast zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług przez wspólnika bądź na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.
          Natomiast przepis art. 871 § 2 KC stanowi, że wspólnikowi wypłaca się wartość wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich pozostałych wspólników w takiej części i w takim stosunku, w jakim wspólnik uczestniczył w zyskach spółki. Jednakże wspólnik nie ma roszczeń do udziału w zyskach, ani nie uczestniczy w stratach ze spraw, w odniesieniu do spraw niezakończonych w chwili jego wystąpienia ze spółki.
          Pomimo że art. 871 nie wskazuje wprost, to jednak należy przyjąć, iż wartość majątku wspólnego, służąca jako punkt wyjścia do wyliczenia zysku, powinna uwzględniać także pasywa. W wypadku nie wystąpienia zysku lub wystąpienia straty wspólnik występujący ze spółki nie otrzymuje wypłaty albo zmuszony jest pokryć przypadającą na niego część tego braku. Jest możliwe odliczenie obciążającej wspólnika części braku od należnej mu równowartości wkładu.

 

Wycena wartości udziałów w spółce jawnej

          Zgodnie z art. 65 § 1 K.s.h. w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. Bilans uwzględniający wartość zbywczą majątku spółki jest osobnym bilansem, a nie bilansem rocznym. Bilans, o którym mowa w art. 65 K.s.h., jest bilansem likwidacyjnym, przy którego sporządzaniu nie przyjmuje się tzw. zasady kontynuacji. W bilansie tym należy wartość majątku spółki ustalić nie według wartości bilansowej poszczególnych składników majątkowych, lecz według jego wartości dla przedsiębiorstwa prowadzonego przez spółkę. Przy wycenie, stosownie do art. 29 ustawy o rachunkowości, nie może być stosowana zasada, że wartość zbywcza stanowi podstawę wyceny, jeśli nie jest wyższa od kosztu nabycia (wytworzenia).
          Obowiązek ustalenia wartości udziału kapitałowego wspólnika na ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia oznacza konieczność przeszacowania udziału kapitałowego wspólnika. W wyniku przeszacowania, o którym mowa, udział kapitałowy wspólnika może – w porównaniu z jego wartością początkową – ulec zwiększeniu (gdy wartość majątku spółki jest większa od wartości wszystkich wniesionych wkładów) lub zmniejszeniu (gdy wartość majątku spółki okaże się mniejsza od wartości wszystkich wniesionych wkładów). Z braku jakiejkolwiek wskazówki w ustawie należy przyjąć, że zwiększenie (zmniejszenie) udziału kapitałowego powinno być proporcjonalne do procentu pierwotnego udziału kapitałowego wspólnika w ogólnej wartości wszystkich udziałów kapitałowych.
          Obliczony w podany sposób udział kapitałowy powinien być wypłacony w pieniądzu. Jedynie w przypadku, gdy wspólnik wniósł do spółki określone rzeczy tylko do używania, stosownie do art. 65 § 3 K.s.h. rzeczy te powinny być zwrócone temu wspólnikowi w naturze. Rzeczy te zwraca się w naturze w stanie, w jakim się znajdują w chwili zwrotu; spółka odpowiada jednak za pogorszenie przedmiotu wkładu ponad stopień wynikający z normalnego zużycia.

          Przepis art. 65 § 5 K.s.h. stanowi, że występujący wspólnik uczestniczy w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych. Chodzi tu o sprawy jeszcze niezakończone do dnia bilansowego, o którym mowa w art. 65 § 2 K.s.h. A zatem wspólnik, z którym dokonano rozliczenia na podstawie stanu rzeczy istniejącego w dniu bilansowym, uczestniczy nadal ekonomicznie w przedsięwzięciach kontynuowanych przez spółkę. Nie ma on jednak wpływu na ich prowadzenie. Może natomiast żądać wyjaśnień, rachunków oraz podziału zysku i straty z końcem każdego roku obrotowego (co do tych niezakończonych spraw). Może to oznaczać dla takiego wspólnika dodatkowe przysporzenie, ale równie dobrze, jeżeli kontynuowane przedsięwzięcie spółki okaże się niekorzystne, naraża byłego wspólnika na partycypację w stratach.